Architektura Znikająca

W związku z otwarciem w dniu 16 listopada 2013 r. zrewitalizowanej trasy kolejowej na odcinku Piechowice - Szklarska Poręba Górna, Koleje Dolnośląskie zeprezentowały najnowszy elektryczny zespół trakcyjny - 31 WE Impuls, na zdjęciu wjeżdżający na stację.

  Tak, proszę Państwa, drewno, to naprawdę wdzięczny materiał. Ponadto, posiada w sobie wiele atrybutów kobiecości. Proszę zauważyć: ładnie pachnie, stanowi dekorację dla otoczenia, potrafi dać dużo ciepła, a niekiedy właściwie ukłuć;-) Przełom X/XI w. obfitujący w drewno - główny materiał budowlany, dawał tutejszym osadnikom możliwość stawiania chat w popularnej na owe czasy technice zrębowej, a więc budowie ścian z poziomo układanych bali drewna. W następstwie wzmożonej migracji ludności w tej części Europy w XVI w., dostęp do drewna stawał się coraz bardziej ograniczony. Większa ilość ludzi oznaczała większe zapotrzebowanie na opał. A większy wyrąb drewna powodował coraz trudniejsze jego pozyskiwanie. W efekcie ceny tego surowca wzrosły.                                                                            Powyższe fakty był zalążkiem dla nowego nurtu architektonicznego. Techniką zrębową zaczęto budować jedynie główną izbę chaty (zmniejszając koszty inwestycji

 Najdłuższym z ukończonych odcinków inwestycji komunikacyjnej o nazwie Droga Sudecka (Sudetenstraße) jest szosa łączącą Świeradów-Zdrój ze Szklarską Porębą. Powstała w latach 1935-1937, stanowiących ciekawy okres na niejednej płaszczyźnie historycznej. Nie inaczej jest i w tym przypadku: strategiczne obiekty militarne, miejsca o niechlubnej przeszłości oraz dobra ukryte tu przez Niemców, uciekających na zachód u schyłku II WŚ. Najbardziej charakterystyczne punkty opisywanego odcinka Sudetenstraße, to byłe schronisko na Rozdrożu Izerskim (Ludwigsbaude) oraz Zakręt Śmierci (Große Kurve). Miedzy nimi, przy drodze, bliżej Zakrętu Śmierci mamy Skałkę Teściowej. Jest to duży kompleks kamienny, na szycie którego wg miejscowych legend dokonywano egzekucji więźniów obozów pracy, pracujących przy budowie szosy. Tutaj natrafiamy na pewną ciekawostę. Powszechnie wiadomo, że w pracach brali udział niemieccy junakcy w ramach obozu RAD 1/103 Leopoldsbaude. Zdaniem niektórych sprowadzano

     Jak świat długi i szeroki, Hochstein [Wysoki Kamień] określa się „Wieczornym Zamkiem”.  Stała tam niegdyś okazała budowla, okolona stertą ponurych, smaganych przez wiatr głazów pokrytych zielonym mchem. Jak głoszą dawne przekazy: „Na Hochstein mieścił się zamek, który skrywał swój wielki złoty skarb. Jego mieszkańcy uciekli przed „wojownikami Chrystusa”, co często było przedmiotem drwin i strasznych szyderstw.  Podczas letniego przesilenia, gdy księżyc przenika przez skrawek chmur, często słychać tam stękanie, jakby nieśmiałe brzęczenie. Wówczas można dostrzec płomień żywo podskakujący z miejsca na miejsce, który mówi:  Prędno odnajdź cenne znalezisko  I zabierz je co rychlej, w try mig!  Z motyką i łopatą kop na placu,  Wnet ukaże się fortuny bezlik.  Jednak dalej opowiadanie mówi: „Miłościwy, skarbu na Hochstein szukaj wieczorem o ósmej. Jeśli dobrze pójdzie, połów niebawem się ukaże. Wtedy z prawej i lewej dojrzysz czarną postać, a ze wszystkich st

    Dla wielu magiczny punkt, lączacy Szklarską Porębę ze Świeradowem-Zdrój - dawne schronisko Ludwigsbaude, w lipcu 2013 r. zostało rozebrane. Budynek niestety nie był wpisany do rejestu zabytków. Historia miejsca określanego Rozdrożem Izerskiem nie jest do końca znana. Wiadomo, ze uwarunkowania geologiczne sprzyjały penetracji okolicy przez dawne ludy. Charakterystyczna geologiczna nieciągłość, jaką jest Rozdroże Izerskie, była najprawdopodobniej przyczyną wzniesienia w tym miejscu schroniska w 1886 roku. Mieściła się w nim wypożyczalnia koni oraz stacja tragarzy lektyk. W 1911 roku chata w wyniku pożaru doszczętnie spłonęła. Pozostałości zabudowy po pożarze. Lokalizacja schroniska okazała się na tyle interesująca, że w niedługim czasie na jego gruzach wybudowano dla arystokratycznej rodziny Schaffgotsch dworek myśliwski. W tej formie architektonicznej budynek przetrwał do dzisiejszych czasów. Ludwigsbaude, jak określano dworek, z czasem powrócił do pierwotnej

Rotes Floß - z niem. Czerwony Potok, dopływ rzeki Kamiennej  Steinbruch Rotfloß - Kamieniołom Czerwony Potok   Rotefloßfelsen - Czerwone Skałki       Wymienione wyżej trzy punkty, zlokalizowane w okolicy stacji kolejowej "Szklarska Poręba - Huta" w stronę Jakuszyc, mają co nieco do zaoferowania miłośniom historii obiektów poniemieckich. Mamy tutaj dwa wyrobiska skalne oraz dawny kolejowy punkt przeładunkowy. Mało który Turysta wie, dlaczego jeden z dopływów rzeki Kamiennej określa się mianem "Czerwonego Potoku". Za sprawą okolicznych rud żelaza barwa rzeki jest dokładnie taka, jak na zdjęciu obok.  Część zdjęć wykonano w pobliskim lesie, gdyż infrastruktura techniczna kompleksu Czerwony Potok jest nieco porozrzucana po okolicy. Do fotografii dołączam przedwojenne widokówki dwóch pobliskich schronisk Gebertbaude i Gläserbaude, po których dziś już nie ma śladu. GALERIA ZDJĘĆ

     Zbocza Czarnej Góry (Schwarze Berg), to jedno z najlepiej zbadanych przeze mnie miejsc. Są jak magnes.Wystarczyło raz coś odkryć i już się od nich nie uwolnie....ponieważ nie chce:-)  Rozpoczęło się od wycieczek na Wysoki Kamień. Idąc czerwonym szlakiem, tuż przed samą ścianą lasu, po prawej stronie stoi stara chata. Na prawdę stara. Chata ma ponad 150 lat i jest - uwaga - pierwszą leśniczówką w Sudetach Zachodnich. Mało kto o tym wie. Można by rzec, że właśnie ten budynek zaszczepił we mnie zamiłowanie, które mam przyjemność Państwu przybliżać na łamach Archittury Znikającej.  Niedalego wspomnianego miejsca znajduje się inna chata. Jest ona o tyle ciekawa, że vis a vis niej, w odległości około dwóćh metrów od fasady budynku postawiono coś na kształt dwukondygnacyjnej baszty. Poszperałem trochę w mapach i wg moich ustaleń w okolicy zajmowano się hutnictwem i chyba w tym należałoby się doszukiwać przeznaczenia "baszty".  Zbocza Czarnej Góry, to nie tylko

     Helmuth Karl Bernhard von Moltke, pochodzący za starszej, szlacheckiej rodziny baron, generał, oraz feldmarszałek pruski. Twórca uznanej strategii, której - jak sam podkreślał - istotą jest "realizacja wiodącej idei, modyfikowanej stosownie do zmiany warunków". Pamięci tegoż pana nazwano w Szklarskiej Porębie Dolnej kilka nader interesujących obiektów. Jako, że nie doszukałem się materiału, który tematyką swą obejmowałby wszystkie związane z tym zagadnieniem miejsca, chciałbym usystematyzować zebrane informacje, przybliżając Państwu ich historię i stan obecny. Na celowniku obektywu mamy cztery miejsca: Moltkefels, Heilstatte Moltkefels, Moltketunnel oraz Einschnitt Moltke.  Moltkefels, dosłownie "Kamień Moltkego". Pomnik wzniesiony na wysokości 685m.n.p.m. w 1896 roku. Tuż obok stała gospoda(wg niektórych źródeł schronisko), dysponująca 5 miejscami noclegowymi. Trochę wyżej, na Skałach Zbójeckich usadowiona była drewniana wieża obserwacyjna. Dziś po w

     Zadajmy sobie pytanie: czym jest piękno wnętrza? Odpowiedź może być nader oczywista. Moim zdaniem stanowi ono bezinteresowne dobro wobec każdego, dawane na codzień. Czy wnętrza budynków mogą mieć w sobie tak pojęte piękno? Z całą pewnością. Dokumentując Architekturę Znikającą Szklarskiej Poręby i Izerów, natrafiam na na prawdę ujmujące miejsca. Na różnego rodzaju ciekawe rozwiązania architektoniczne, czy choćby grę świateł i cieni w pomieszczeniach. To wszystko sprawia, że w otoczeniu tego typu czuję się wyśmienicie - jak odkrywca piękna, które bezinteresownie daje mi coś wartościowego.  Zapraszam do obejrzenia kolażu zdjęć z rónych opuszczonych obiektów w Szklarskiej Porębie. Dział będzie systematycznie modernizowany. GALERIA ZDJĘĆ

     Na skraju Izerów, od strony Mirska mieści się urokliwa wioska o nazwie Kotlina. Niemiecka nazwa Kesselberg od kotła, bądź kotliny, znana również jako Regensberg - Deszczowa Góra - określona tym mianem poraz pierwszy przez jednego z człowków rodziny Schaffgotschów - będącego niegdyś w okolicy na polowaniu. Za sprawą okolicznych złóż kasyterytu pierwotnie założono tu osadę górniczą. Po zakończeniu eksploatacji dostrzeżono tu swoisty mikroklimat, w wyniku czego otwarto duży kompleks wypoczynkowy o nazwie Kesselschloßbaude. Stan obecny Kesselschloßbaude jest wynikiem dwóch podpaleń i permanentnego braku opieki nad bądźco bądź dziś terenem prywatnym. Miejsce godne polecenia.  Obiekty położone na wysokości około 720 m.n.p.m., z których rozciąga się panorama na Mirsk, zamek Gryf, Gryfów Śląski. Do dyspozycji było 30 miejsc noclegowych. Wielką atrakcję stanowiły m. in.okoliczne ogrody, ciekawa architektura budynków oraz jadalnia z belkowanym sufitem w jednym z obiektów.  P

     Trasa kolejowa przez Szklarską Porębę, fragment tzw. Zackenbahn, to prawdziwa perełka. Ciasne łuki, pochylenia sięgające 26 promili, kamienne wąwozy, czy tunele, świadczą o nie lada wyzwaniach ówczesnych budowniczych. Kolej górska w Szklarskiej (gebirgsbahn in Schreibehau) jest już z nami od ponad 100 lat. Od tego czasu zachwyca okolicznymi krajobrazami chyba wszystkich z nas.  Zackenbahn - Kolej Zębata, Żelazny Szlak. W piśmiennictwie stosuje się obydwa określenia. Odcinek niegdyś łączący w obrębie Prus Wschodnich - Hirschberg (Jelenią Górę) z Polaun (obecnie Kořenov). Charakteryzuje go trudna, górska topografia Sudetów i Izerów. Prace rozpoczęte w 1891r., ukończono dopiero po 11 latach. Warto wspomnieć, że różnica wysokości miedzy Piechowicami, a Szklarską Porębą, to aż 500 m, a Jakobshal (Jakuszyce) były najwyżej położoną stacją kolejową w Prusach, a dziś w Polsce. GALERIA ZDJĘĆ

     Opuszczona, zaniedbana ale z blaskiem piękna architektury poniemieckiej oraz historią godną najlepszych hut w Europie - Huta Józefina w Szklarskiej Porębie Górnej (przedwojennym Ober Schreiberhau).  Hutę zbudowano na polecenie Ludwika Schaffgotsch, nieopodal Rzeki Kamiennej. Nazwa zaczerpnięto od imienia małżonki w/w pana. Początkowo pracowało tu około 140 osób. Szacuje się, że z czasem wliczając również podwykonawców była to już 1/5 mieszkańców Szklarskiej Poręby.  Huta zasłynęła na całym świecie z wyrobów w stylu secesyjnym, modernistycznym oraz ponadczasowym art-deco. Wyroby szklarskie powstawały w zaawansowanych technikach tj. technice filigranu, czy milleflori. Dziś można je jeszcze kupić na aukcjach za niemałe pieniądze. Wybitnym znawcą szkła produkowanego w „Józefinie” był pan Mieczysław Buczyński, dysponujący chyba największą wiedzą szklarską rejonu Kotliny Jeleniogórskiej. W dzieciństwie chodziłem z panem Mietkiem na narty. Muszę przyznać, że niezmiernie miło